Berrogei urte isilik

Nota final con la traducción al castellano

Manex Mujika, gai jartzaile en el bertsosaio de Aiete (11 09 2021)

Amona oroitzen zaitut sukalde txokoan,

begiak iltzaturik periodikoan,

keinu ikusezin ta gogor bat ahoan,

frankistek hil zizuten anaia gogoan.

Oraindik ez dakizu non dagoen hilik,

inoiz ez dela berriz etorriko soilik.

Amona, zuk bezela, milaka familik

berrogei urte pasa dituzte isilik.

Franco ohean hil zen txiki, gaixo, zurbil,

baina zuk ezin izan duzu bizi trankil,

beldurra ez zelako egun berean hil…

ahanzturaren azken neuronetan dabil.

Gero beldurra ere ahaztu zitzaizun,

buruak atzeraka salto egin zizun.

Orduan, lehen aldiz, mila kontakizun

ta istorio zahar entzun genizkizun.

Ta hitz egin zenigun kartzelako kontuz,

Bartzelonako egun luze bezain estuz,

goseaz, amorruaz ta protesta kantuz…

beldurrik gabe baina hala ere kontuz.

Gaurkotu zitzaizkizun iraganekoak,

gerra osteko eta gerra garaikoak,

gezurrezko umorez kontatutakoak,

zer ez ziren izango isildutakoak!

Gaur itzalita dago zure aurpegia,

ilunpean gidatzen gintuen argia.

Nahiz zuretzat berandu izango den ia,

gurekin geratu da zure memoria.

Doinua: Zure bular politak

Gure amonak 103 urte bete izango zituzkeen atzo. Baina 94 urterekin hil zen, bere anaia Andoniren hezurrak non dauden ere jakin gabe. Bertso hauek, gure amona bezala, euren senideak non dauden jakin gabe joan diren guztientzako omenaldi xume bat izan nahi dute.

Muxu handi bat denoi.

*Zazpi bertso hauek 2020ko Lazkao Txiki Bertso Paper Lehiaketan saritutako bertso sortaren moldaketa bat dira.

Manex Mujika Amunarriz

2021/10/15

Traducción libre de Lantxabe al castellano

Cuarenta años en silencio

Te recuerdo a mi abuela en el rincón de la cocina,

Con los ojos clavados en el periódico,

Un gesto invisible y duro en la boca,

Recuerda al hermano que le mataron los franquistas.

Todavía no sabes dónde está enterrado.

Sólo que nunca volverá.

Abuela, como tú, miles de familias

Han pasado cuarenta años callados.

Franco murió en la cama pequeño, enfermo, pálido,

Pero tú no has podido vivir tranquila,

Porque el miedo no murió el mismo día

Anda en las últimas neuronas del olvido.

Luego se te olvidó hasta el miedo,

La cabeza te saltó hacia atrás.

Entonces, por primera vez, de mil relatos

nos hablaste y te escuchamos viejas historias.

Y nos hablaste de la cárcel con cuidado,

Con un día tan largo como apretado en Barcelona,

Con canciones de hambre, rabia y protesta

Sin miedo, pero con cuidado.

Se te actualizaron las vivencias del pasado,

De la posguerra y de la época de la guerra,

Las narrabas con humor fingido,

¡Aquello ya no será callado!

Hoy tu rostro está apagado,

la luz que nos guiaba en la oscuridad se ha dormido.

Aunque para ti será tarde,

Con nosotros se ha quedado tu memoria.

Melodía: tus lindos pechos

Nuestra abuela hubiera cumplido ayer 103 años. Pero murió con 94 años, sin saber siquiera dónde están los huesos de su hermano Andoni. Estos versos pretenden ser un sencillo homenaje a todos aquellos que se han ido sin saber dónde están sus familiares.

Un gran beso a todos.

* Estos siete bertsos son una adaptación de la serie de bertsos premiada en el Lazkao Txiki Bertso Paper Lehiaketa 2020.

Deja un comentario